نگاهی پسااستعمارگرایانه به هویّتشناسی ادبیات نمایشی مدرن (نمونه موردبررسی: نمایشنامۀ مدرنیستی انگلیس)

به نظر می­ رسد در دهۀ دوم سدۀ بیست، یک گفتمان پسااستعماری به دو شاخۀ مجزا امّا مرتبط تقسیم شده باشد؛ بخش اوّل آن واکنش مردم تحت سلطۀ استعمار به فرهنگ و ادبیات و نوع نگاه آن­ ها است و چند سده پیشینه دارد؛ هر چند از دهۀ 1970 و با کتاب شرق­ شناسی ادوارد سعید شتاب گرفت و رنگ و بوی دیگری یافت. بخش دوم آن شامل واکنش هنرمندان و نویسندگان کشورهای سلطه­ گر، مثل کاریل چرچیل و هاوارد برنتن در انگلیس است که پس از «رخداد» 1968 در اروپا و آمریکا از نظام ­های استعماری کشورهای خود انتقاد کردند و در این زمینه آثار هنری متفاوتی خلق کردند. در ادبیات نمایشی پسامدرن انگلیس، می توان نمونه هایی یافت که نویسندگان انگلیسی­ تبار به ستیز با خودبرتربینی فرهنگی و سلطۀ ادبی بریتانیای کبیر پرداخته ­اند. این نمایشنامه ها، از ماهیّت تئاتر ارسطویی که تئاتر رایج و «مشروع» قدرت­ های سلطه­ گر از اصل تقلید و کثارسیس(پالایش روانی) آن برای تحکیم قدرت و خودبرتربینی فرهنگی اش استفاده میکرد، دوری می ­کند یا در اصول آن اختلال می ­آفریند تا بتواند به دگراندیشی دامن بزند. این گونه نمایشنامه های معاصر انگلیس، بازتاب اعتقادات قشری از مردم انگلیس در دورۀ معاصر است که معتقدند بریتانیای کبیر، سده های بسیاری با قانونی جلوه دادن برده­ داری و ستیزه با مخالفان، به سلطه گری فرهنگی پرداخته است. این نمایشنامه های پسامدرنیست با هویّتی متفاوت، به ستیزه با نگرش سیطره گرایانه «بریتانیای کبیر» برخاسته ­اند و می کوشند به بازشناختِ هویّت و فرهنگ بومی خود بپردازند؛ از این رو، شخصیت­ های این نمایشنامه ها، اغلب به هویّت شناسی جدیدی برپایۀ رویکرد پسااستعماری می گرایند. این مقاله می کوشد با رویکرد پسااستعماری به معضل هویّت شناسی در دو اثر شیلا استفنسن بپردازد.